Woonunit plaatsen op eigen grond: wat is er toegestaan?

Wil je een woonunit plaatsen in je tuin of op je perceel? Of dat nu een tijdelijke unit op wielen is, een mantelzorgwoning, of een vaste unit voor permanent gebruik: regelgeving is complex en elke situatie is anders. Veel mensen vragen zich af: mag ik zomaar een woonunit plaatsen? En wanneer is een vergunning verplicht? In dit artikel vind je alles wat je moet weten over de vergunningplicht, soorten woonunits, het tijdelijk bouwbesluit en praktische tips. Doe altijd eerst onze gratis vergunningcheck, wij nemen het uitzoekwerk voor je uit handen.

1. Tijdelijke vs permanente woonunit: wat is het verschil?

De eerste vraag die je moet beantwoorden is: wil je de woonunit tijdelijk of permanent plaatsen? Dit bepaalt namelijk welke regels gelden, welke vergunningen je nodig hebt en welke bouwtechnische eisen van toepassing zijn.

• Tijdelijke woonunit: bedoeld voor kortdurend gebruik, bijvoorbeeld tijdens een verbouwing, seizoensarbeid, of noodsituaties. Vaak kan dit tot 31 dagen zonder vergunning, maar voor langere periodes is een tijdelijke omgevingsvergunning nodig. Volgens het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) mag een tijdelijk bouwwerk maximaal 15 jaar op dezelfde plek staan, mits het voldoet aan de regels voor bestaande bouw. Denk aan voorzieningen als ventilatie, brandveiligheid en minimale afmetingen.
• Permanente woonunit: bedoeld als vaste woonruimte, zoals een mantelzorgwoning of studio. Bij permanente plaatsing is bijna altijd een omgevingsvergunning nodig. Er gelden strenge eisen vanuit het Bouwbesluit en het bestemmingsplan (bijvoorbeeld of wonen überhaupt is toegestaan op de locatie).

Tip: tijdelijke bouwwerken mogen in veel gemeenten minder zichtbaar worden geplaatst (niet vóór de voorgevelrooilijn) en moeten worden verwijderd zodra ze niet meer nodig zijn, meestal uiterlijk 2 maanden na afronding van de bouw waarvoor ze nodig waren.

2. Soorten woonunits en vergunningen

2.1 Vaste woonunits (bijv. 12m x 3,20m zonder wielen)

Vaste woonunits zijn bedoeld voor langdurig of permanent gebruik. Ze hebben geen wielen en staan op een fundering of stelconplaten. Denk aan mantelzorgwoningen, studio’s of units voor permanente verhuur.

• Vergunning nodig? Ja, bijna altijd is een omgevingsvergunning verplicht voor bouwen en wonen.
• Afhankelijk van: bestemmingsplan (mag er gewoond worden?), eigendom van het perceel, aansluiting op nutsvoorzieningen, welstandscriteria en bouwtechnische eisen zoals isolatie, brandveiligheid en ventilatie.
• Stappen: overleg met de gemeente, controleer het omgevingsplan, vraag een omgevingsvergunning aan via www.omgevingsloket.nl. Houd rekening met eisen voor fundering, aansluiting en inpassing in de omgeving.

Extra aandachtspunt: in sommige gemeenten kun je tijdelijk afwijken van het bestemmingsplan via een tijdelijke omgevingsvergunning (bijvoorbeeld voor 10 of 15 jaar), maar dat moet je goed onderbouwen met een motivering (waarom, wie gaat er wonen, hoelang, etc.).

2.2 Mobiele woonunits (bijv. 7m x 2,50m op wielen)

Mobiele units zijn verplaatsbaar, vaak voorzien van wielen of een onderstel. Ze zijn populair voor flexibel gebruik, bijvoorbeeld tijdens verbouwing of voor seizoensarbeid.

• Vergunning nodig? Soms niet, mits:
  • de unit voldoet aan voertuig- of aanhangerwetgeving en geregistreerd is bij RDW,
  • het gebruik strikt tijdelijk is (max. 31 dagen zonder vergunning op eigen terrein),
  • er geen vaste aansluiting is op water, elektra of riool.
• Afhankelijk van: duur van de plaatsing, gemeentelijke APV-regels en het bestemmingsplan. Ook handhaving verschilt sterk per gemeente: sommige gedogen, andere handhaven streng.
• Stappen: overleg altijd met de gemeente bij langduriger gebruik, want meestal is dan alsnog een tijdelijke vergunning nodig.

Let op: een tijdelijke omgevingsvergunning voor een mobiele unit kan maximaal 15 jaar gelden onder het tijdelijk bouwbesluit, mits je voldoet aan de eisen voor bestaande bouw. Daarna moet het bouwwerk voldoen aan nieuwbouweisen of worden verwijderd.

3. Gebruikstype maakt verschil: mantelzorgwoning, kantoor, verhuur

Het gebruiksdoel bepaalt mede de vergunningseisen en de mogelijkheden om af te wijken van het bestemmingsplan.

• Mantelzorgwoning: soms vergunningsvrij (achtererf, familieleden, tijdelijke zorgsituatie), maar alleen bij strikte voorwaarden. Informeer altijd bij de gemeente.
• Kantoor of praktijkruimte: strenger gereguleerd, bijna altijd vergunningplichtig, zeker als er klanten komen of het een zelfstandige functie heeft.
• Verhuur: vaak vergunningplichtig, vooral bij zelfstandige woonfunctie of langdurige verhuur. Bestemmingsplanregels kunnen verhuur op een perceel uitsluiten.

Gemeenten beoordelen aanvragen op nut en noodzaak. Bij verbouwing van je woning kun je vaak aantonen waarom de unit nodig is, maar je moet een goed onderbouwd verzoek indienen met motivering en planning.

4. Woonunit op wielen: hoe omzeil je vergunningplicht?

Een woonunit op wielen kan juridisch als voertuig gelden, waarmee je soms een bouwvergunning ontwijkt. Maar let op: dit is geen vrijbrief. Gemeenten letten steeds strenger op langdurige plaatsing en kunnen handhaven. Voorwaarden om een vergunningplicht te vermijden zijn onder meer:

• Registratie bij RDW als voertuig of aanhanger
• Verplaatsbaarheid zonder fundering of kraan
• Geen vaste aansluiting op nutsvoorzieningen
• Tijdelijke plaatsing (maximaal 31 dagen, afhankelijk van APV)
• Gebruik van aggregaten of zonnepanelen voor stroom
• Losse tanks voor water en afvalwater
• Maandelijks verplaatsen om het “permanente karakter” te vermijden
• Tijdelijke huurovereenkomsten met duidelijke einddatum

Tip: laat een jurist of specialist je helpen met modelhuurcontracten en voorwaarden om problemen te voorkomen. Denk eraan: gemeenten kunnen een reeds geplaatste unit zonder vergunning alsnog legaliseren met een tijdelijke omgevingsvergunning (vaak onder strikte voorwaarden), of handhaven en verwijdering eisen.

5. Wat kan per gemeente verschillen?

Regels zijn lokaal maatwerk. Vergunningsplicht en toelating hangen sterk af van het gemeentelijk beleid. Voorbeelden van verschillen:

Daarom is het cruciaal om altijd vooraf te checken wat er lokaal kan en mag.

6. Waarom onze gratis vergunningcheck en wat kun je nu doen?

Regelgeving is complex en per situatie verschillend. Onze gratis en vrijblijvende vergunningcheck geeft jou binnen 1 werkdag duidelijkheid over wat in jouw situatie mogelijk is. Zo voorkom je onaangename verrassingen, kosten en boetes. Wij kijken naar locatie, gebruik, type unit en gemeentelijke regels. Daarbij nemen wij al het uitzoekwerk voor je uit handen, van bestemmingsplancontrole tot overleg met de gemeente en advies over bouwtechnische eisen.

Bekijk hieronder ons stappenplan:

Heb je plannen voor een woonunit? Start met onze gratis vergunningcheck en ontvang gericht advies, afgestemd op jouw wensen en locatie. Zo weet je precies waar je aan toe bent!